فعالان صنفی و کارشناسان پرستاری در میزگردی به مناسبت روز پرستار در تسنیم خوزستان به گوشههایی از مطالبات و دشواریهای کار فرشتههای سپیدپوش جامعه پرداختند و گلایه پرستاران از ناعدالتی در مواجهه با کار خود را بیان کردند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، سوم بهمن ماه سالروز میلاد بانوی صبر و استقامت حضرت زینب (س ) است، این بانوی گرامی در کنار وظایف مادرانه و خواهری که در حق خانوادهاش داشت پرستار بی همتایی برای یتیمان و بیماران واقعه عاشورا از جمله امام سجاد (ع) و یتیمان برادرش امام حسین ( ع ) بود و این رفتار وصف نشدنی حضرت زینب ( س ) سبب شد که در تقویم شمسی روز پرستار را همزمان با سالروز میلاد این بانوی بزرگ تعیین کنند.
خبرگزاری تسنیم خوزستان نیز ضمن تبریک ولادت با سعادت حضرت زینب (س) و روز پرستار در میزگردی با حضور خالد بیت سعید رئیس خانه پرستار خوزستان، علی گچکوبان رئیس نظام پرستاری اهواز و محمدامین غفاری پرستار بیمارستان امام خمینی (ره ) اهواز به بررسی مشکلات و خواستههای این قشر از جامعه پرداخت.
تسنیم: وضعیت جمعیت پرستاری در استان خوزستان چگونه است و آیا جمعیت موجود با تعداد تختهای فعال در بیمارستانهای استان همخوانی دارد؟
علی گچکوبان: روز پرستار را به تمامی پرستارانی که عاشقانه و بدون منت به پرستاری بیماران میپردازند تبریک عرض میکنم. پرستار به طور کلی خط مقدم درمان است و با حضور در مکانی مانند اورژانس بیمارستانها مشاهده میکنید که بیشتر دوندگیهایی که برای بهبود حال بیمار صورت میگیرد توسط پرستار انجام میشود.
در اهواز حدود 4 هزار و در سطح کل استان حدود 10 هزار پرستار داریم که به صورت 24 ساعته در حال خدمت رسانی هستند. نسبت تخت به بیمار 3 الی 4 مدل دارد و یکی از این مدلها که در دنیا استفاده میشود نسبت پرستار به تخت است یعنی در دنیا به ازای هر تخت 2 تا 2.5 پرستار باید در طول روز شیفت بدهد اما در ایران این نسبت 1.8 است.
یعنی میانگین متوسط پرستار در کشور ایران نسبت به تخت 1.8 پرستار داریم که این عدد در خوزستان به 0.5 رسیده است در صورتی که ما باید حدود 25 تا 30 هزار پرستار داشته باشیم اما دولت در سال 95 اعلام کرد که 11 هزار تخت افتتاح کردند و سوال ما این است که این تعداد تخت افتتاح شده چه کمکی به درمان کرده است. اینکه مریضها در بخش دولتی افزایش داده شود خوب است اما آیا خدمتی که ارائه میشود مفید خواهد بود.
خالد بیت سعید: مناسبت روز پرستار و میلاد حضرت زینب (س) را به جامعه پرستاری تبریک عرض میکنم. طبق استاندارد نسبت پرستار به تخت را مشخص میکنند اما قانون هیچ الزامی مشخص نکرده که فلان بیمارستان خصوصی یا دولتی را ملزم کند که در قبال افزایش تعداد تخت باید تعداد مورد نیاز نیز پرستار استخدام شود بنابراین مشاهده میشود که یک بخش 30 تخته با 12 پرستار اداره میشود و این در حالی است که از یک طرف مسئولان استانداردها را مشخص میکند اما هیچ الزامی برای اجرا نمیگذارند و دست مدیر عامل یا رئیس بیمارستان را برای تخلف باز میگذارد و باعث میشود شیفتی که باید 4 پرستار وجود داشته باشد یک پرستار و یک بهیار حضور دارد.
ما که در بطن کار هستیم میفهمیم که مریض ایرانی چه میکشد و صدا میزنیم به خبرگزاریها، استاندار، مسئولان و جلسات مختلفی نیز با مسئولان اجرایی مملکت برگزار میشود اما دریغ از یک حرکت مثبت زیرا حرکت مثبت علیه منافع شخصی برخی مدیران تعریف میشود.
تسنیم: با توجه به اختلاف بین تعداد تخت با تعداد پرستار آیا اختلاف بیان شده به نحوی مانند افزایش کارانه یا اضافه کاری جبران میشود؟
خالد بیت سعید: کارانهها از جمله مشکلاتی هستند که بر اساس تصمیمات بالا دستی به وجود آمده و به صورت دقیق نمیتوانم آمار بدهم اما میتوانم بگویم که 20 الی 30 درصد کارانه به 80 الی 90 درصد پرسنل و 60 تا 70 درصد از کارانه به 10 تا 20 درصد شاغلین بیمارستان که پزشکان هستند تعلق میگیرد و این واقعیت خیلی اسفناکی است و با حضور یک پنجم تایم کاری پرستار اما دهها برابر کارانه به پزشک تعلق میگیرد و حالتهای خیلی بدی در جو جامعه پرستاری ایجاد کرده است.
علی گچکوبان: متاسفانه در خوزستان معوقاتی 11 ماهه دارند و مشکلات مالی تاثیر مستقمی بر روح و روان پرستار میگذارد. در مواقعی بحرانی نیز پرستارانی که خانه هستند نیز مانند سایر پرستاران حاضر در محل کار آماده باش هستند. پزشک به بالین بیمار میآید بعد از معاینه نسخهای را تجویز میکند اما مابقی زمان مراقبت به عهده پرستار بوده به عبارتی 70 درصد کار بالین بیمار از نظر سختی و استرس کار به عهده پرستار است.
تسنیم: مشکلات موجود در زمینه اختلاف بین جمعیت حاضر با میزان استاندارد و همچنین عدم پرداخت معوقات به موقع عمر کاری هر پرستار را تا چه حد کاهش داده است؟
علی گچکوبان: عمر کاری پرستار به زیر 10 سال تقلیل یافته است که این موضوع نشات گرفته از بدی آب و هوا، نسبت پرستار به تخت که در خوزرستان به عدد 0.5 رسیده همچنین نبود مزایا است. بنده به شخصه احساسی که در دانشگاه علوم پزشکی اهواز دارم این است که یک شهروند درجه 2 هستم زیرا تمام امکانات برای هیئت علمی است و اگر چیزی اضاف آمد به ما میدهند به طوری که حتی پارکینگهای بیمارستان به ما تعلق ندارد.
خالد بیت سعید: مشکلات پرستاری به دو قسمت تقسیم کلان و خرد تقسیم میشود که رفع برخی از آنها به عهده بیمارستان بوده و برخی دیگر نیز فراتر از تصمیمات بیمارستانی است. بزرگترین مشکل سیستمهای تصمیم گیر در وزارت بهداشت است لایحههای مختلف قدرت را سوخت کردند و اجازه تصمیم گیری برعلیه منافع شخصی و شاید به غیر از حق گرفته و اجازه عرضه اندام به سایر رشته های پیراپزشکی و پرستاری داده نمیشود.
تسنیم: تا کنون دولت گام موثری در ارتباز با رفع مشکل کمبود پرستار برداشته است؟
خالد بیت سعید: بحث اعتبار بخشی را به بیمارستانها غالب کردند. اعتبار بخشی به ذات کار بسیار خوبی است اما باید شرایط اجرا داشته باشد. هیچ زیرساختی برای اعتبار بخشی اجرا نشده است در صورتی که اضاف شدن تخت به بیمارستانها نیازمند استخدام است که هیچ استخدامی وجود ندارد.
علی گچکوبان: چارت های سازمانی باید اصلاح شود تا قدرت جذب بالا برود. وزارت بهداشت ما دولتی است و وقتی تختی اضاف میشود باید جذب هم صورت بگیرد دولت نمیتئاند تعداد ختها را افزایش دهد اما حاضر به جذب نیروی مورد نیاز نباشد و این موضوع را به عهده بخش خصوصی بگذارد در نتیجه دولت وقتی نمیتواند جذب پرستار داشته باشد بنابراین نباید به توسعه بیمارستان نیز بپردازد.
در دوران ریاست جمهوری سابق بیمارستان امام سیستم جراحی قلب، چشم و اورژانس را توسعه دادند و 60 تخت به بیمارستان اضاف شد اما در چارت سازمانی بیمارستان نیستند و این تعداد تخت طبق استاندارد مستلزم جذب 40 نیرو است در صورتی که اضاف شدن نیرو به صورت مامور به خدمت از جایی به جای دیگر انجام شد.
تسنیم: چرا بحث اعتبار بخشی تا کنون اجر نشده است؟
خالد بیت سعید: چون اگر پرستار 4 نفر شد فکر حقوقش خواهد شد و مطالبات حقوقی خواهد گرفت اما کاری کردند که پرستار از این بیمارستان به آن بیمارستان کار میکند که این روند نیز خیانت به مریض است و این موضوع باید روزی اصلاح شود و به نظر بنده عادل ترین رئیس جمهور هم بیاید اما تا زمانی که وزیری به غیر از پزشک بر مسند وزارت بهداشت و درمان تکیه نزد بحث ناعدالتی در وزارت بهداشت برای سایر رشته های پیراپزشکی وجود خواهد داشت.
تسنیم: اگر بخواهیم عمیقتر به موضوع نگاه کنیم اصلیترین مشکلی که سبب میشود با پرستار اینگونه رفتار شود نبود چه ساختاری است؟
محمد امین غفاری: اصلی ترین مشکلی که وجود دارد بحث نبود ساختار نقد است. اینکه نشود سیستمی را نقد و بررسی کرد سبب میشود که سیستم به سمت فساد حرکت کند. از طرح تحول نظام سلامت بخواهیم شروع کنیم باید گفت چند برنامه تلویزیونی شروع کردند که وارد این طرح را بررسی کنند اما این برنامهها دیگر نیستند.
بنابر این طرح تحول کجا قرار بود نقد و بررسی شود و خود دانشگاهها نیز به این نتیجه رسیدهاند که این طرح مشکلات بزرگی دارد و راه درمانی برای آن در نظر گرفته نشده. به طور مثال این طرح چند طرح داشت که به پزشکان و بیمارستان ختم میشد اما با وجود اینکه بار اصلی این طرح روی شانههای پرستارران بود ولی پرستاری جز هیچ یک از بندها نبود .
یکدفعه بدون اینکه تعدادمان بیشتر شود با افزایش بیمار، شیفت و سنگین شدن کار مواجه شدیم و بیمارستان اقدام به جذب نیروی طرحی میکرد که بعد از اتمام طرح جذب نمیشد و مسئولان برای ما 80 ساعت کا را در نظر گرفتند و بیشتر از 80 ساعت به ما پرداخت نمیکنند اما پرسنل به ویژه نیروهای شرکتی بیشتر از 80 ساعت در حال فعالیت هستند. ما درباره کار بیش از 80 ساعت پیگیریهای زیادی انجام دادیم اما متاسفانه هنوز هیچ مشکلی رفع نشده است.
تسنیم: وضعیت قانون سختیکار پرستاران به چه نتیجهای ختم شد؟
علی گچکوبان: در زمینه سختی کار قانونی که ما داریم قانون ارتقا بهرهوری است که یکی از بندهای ان مشاغل سخت و زیان آور است که باید با 20 یا 25 سال بازنشسته شوند ه همین موضوع نیز با دادگاه و دیوان عدالت اداری رای گرفتیم که این کار انجام شود و در حال حاضر هر کسی هم بخواهد بازنشسته شود باید ابتدا شکایت کند و بعد از رای مثبت دیوان به شکایت فرد بتواند بازنشسته شود.
تسنیم: آیا قانون سختی کار با توجه به مشکلات حاضر سبب کاهش جمعیت پرستاری حاضر در مراکز درمانی نمیشود؟
علی گچکوبان: اگر این موضوع اگر محقق شود تعداد پرستاران کمتر هم میشود در صورتی که ما معتقدیم که شرایط باید آنقدر خوب و مطلوب باشد که پرستار حاضر به بازنشستگی نشود و اشتیاق بیشتری برای ادامه کار داشته باشد اما متاسفانه شرایط کاری به حدی سخت است که فرد بعد از 10 سال به دلیل مشکلات روحی و حتی جسمی حاضر به ادامه کار نیست.
تسنیم: قانون خدمات تعرفهگذاری پرستاری مصوبه سال 1384 آیا به مرحله اجرا رسیده است؟ این قانون چه کمکی میتواند به پرستاران داشته باشد؟
علی گچکوبان: متاسفانه قانون خدمات تعرفهگذاری پرستاری مصوبه سال 1384با وجود داشتن تاییدیه شورای نگهبان اجرا نشده است. با استفاده از اجرا شدن این قانون بزرگترین خدمت به پرستاران ارائه میشود زیرا پزشک بابت هر کاری که در بیمارستان انجام میدهد کد میزند و هزینهاش را دریافت میکند اما پرستار اینگونه نیست و پرستاران در هیچ کجای جهان اینگونه نیستند.
در واقع روش پرداخت هزینهها مثلا روش پرداخت کارانه که از دهه 70 در کشور ایران در حال اجرا میباشد یک سبک قدیمی و تقریبا در دنیا منسوخ شده است . قانون خدمات تعرفه گذاری میتواند این مشکل را رفع کند زیرا به عنوان نمونه نوار قلب توسط پرستار انجام میشود اما تعرفه آن به پزشک میدهند.