دفترچه انتخاب رشته آزمون دکتری ۹۶ در شرایطی منتشر شد که چگونگی دعوت داوطلبان به مصاحبههای دکتری اعلام نشده است.
به گزارش پی اچ دی تست تا سال ۱۳۸۹ پذیرش دوره دکتری تخصصی به صورت غیرمتمرکز و از طریق هر یک از دانشگاهها به صورت مستقل صورت میپذیرفت. در همین سال وزارت علوم فعالیتهای خود را برای ساماندهی پذیرش دکتری آغاز کرد تا آزمون دکتری نیمهمتمرکز سال ۱۳۹۰ اولین کنکور دکتری تخصصی کشور باشد. از مهمترین دلایلی که وزات علوم برای این اقدام خود برمیشمارد عدم هماهنگی دانشگاهها در برگزاری آزمونهای کتبی و شفاهی و امکان همزمانی آنها در دانشگاههای مختلف بود که باعث میشد برخی داوطلبان شانس شرکت در آزمون همه دانشگاههای مدنظر خود را نداشته باشند. با برگزاری نخستین آزمون نیمهمتمرکز دکتری در سال ۹۰ بهیکباره نظر سازمان سنجش در خصوص دعوت به مصاحبه تغییر کرد و حداکثر تعداد مجاز برای مصاحبه ۵ کدرشته اعلام شد. در واقع صورت مسئلهای که آزمون برای حل آن یکپارچه شده بود، پاک شد و امکان شرکت در آزمون دانشگاههای مختلف به رؤیا تبدیل شد.
این روند تا آزمون دکتری سال گذشته ادامه داشت. سال گذشته با تغییر نظر وزارت علوم در خصوص نحوه پذیرش دکتری و تخصیص وزن ۱۰۰ درصدی به نظر دانشگاهها، امکان شرکت در تمامی کدرشتههایی که داوطلب علاقهمند به شرکت در آنها بوده و نمره لازم را نیز کسب کرده بود فراهم شد. در واقع در سال گذشته انتخاب رشته داوطلبان تنها به معنای اعلام تمایل آنها برای شرکت در پذیرش دانشگاههای مورد علاقه خود بود و به جای رتبه داوطلبان تراز آزمون کتبی آنها مدنظر قرار گرفت. از دیگر ویژگیهای بارز پذیرش دکتری در سال گذشته، نبود محدودیت در تعداد داوطلبان دعوتشده به مصاحبه هر کدرشته بود. به نحوی که تمام داوطلبانی که نمره کل آنها از حدنصاب اعلامی دانشگاهها بالاتر بود میتوانستند شانس خود را برای پذیرش در آن دانشگاه امتحان کنند.
با تصویب قانون «سنجش و پذیرش تحصیلات تکمیلی» در مجلس شورای اسلامی و ابلاغ آن به وزارت علوم در سال ۹۵، این قانون مبنای برگزاری آزمون دکتری نیمهمتمرکز سال جاری قرار گرفت. بنا بر این قانون، وزن آزمون کتبی در پذیرش نهایی داوطلبان ۵۰ درصد و وزن مصاحبه دانشگاهها نیز ۵۰ درصد خواهد بود. قانون سنجش و پذیرش با وجود تعیین موارد مهمی از چگونگی پذیرش داوطلبان به دلیل همراه نشدن با آییننامه اجرایی، نکات مبهم فراوانی را ایجاد کرده است. از جمله نحوه دقیق پذیرش در دانشگاه آزاد اسلامی که پس از اختلافات فروان بین مسئولین این دانشگاه و وزارت علوم مقرر شد پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی پس از برگزاری آزمون کتبی به صورت جداگانه و بر اساس انتخاب رشته مجزا صورت پذیرد.
از دیگر موارد ابهام در پذیرش دکتری ۹۶ که انتخاب رشته داوطلبان این آزمون به آن بستگی دارد نحوه دعوت به مصاحبه است. در صورتی که دعوت به مصاحبه داوطلبان بر اساس تراز (نمره کل) آنها باشد و محدودیتی برای دعوت به مصاحبه وجود نداشته باشد، ترتیب انتخاب رشته کاملاً بر اساس علاقه افراد خواهد بود و کدرشتهها بر مبنای بیشترین محبوبیت تا کمترین محبوبیت چیده خواهد شد. البته این امر منوط به اعلام نتایج نهایی از سوی سازمان سنجش نیز هست. سال گذشته که نتایج از سوی دانشگاهها اعلام می شد حتی ترتیب انتخابها نیز اهمیتی نداشت و تنها لازم بود کدرشته موردنظر در فهرست انتخابهای داوطلب جای گرفته باشد.
اما اگر محدودیتی در تعداد کدرشتههای معرفیشده اعمال شود و دعوت به مصاحبه داوطلبان بر اساس رتبه آنها صورت پذیرد، نحوه چینش کدرشتهها در فهرست انتخاب رشته اهمیت بالایی پیدا می کند. چرا که به طور معمول داوطلبان ترجیح میدهند شانس خود را در دانشگاههایی با سطوح مختلف امتحان کنند و کدرشتههای خود را با وسواس بیشتری انتخاب خواهند کرد. در حقیقت با محدود شدن تعداد دانشگاههایی که داوطلبان میتوانند در مصاحبه آنها حضور پیدا کنند، داوطلبان در مصاحبه انتخابهای بالاتری که حدنصاب را داشته باشند، شرکت میکنند و باقی انتخابهای آنها از بین میرود. بنابراین داوطلبانی که به دنبال قبولی قطعی خود هستند، برخی دانشگاههای سطح پایینتر را نیز در انتخابهای بالاتر خود قرار میدهند تا با حضور در مصاحبه آنها، قبولی خود را تضمین کنند.
ولی در حالی که داوطلبان امیدوار بودند که تکلیف نحوه دعوت به مصاحبه در دفترچه انتخاب رشته مشخص شود، دفترچه انتخاب رشته با ابهامات و حتی تناقضهایی منتشر شد. در وهله اول هیچ صحبتی از تعداد دانشگاههایی که داوطلبان میتوانند به مصاحبه آنها دعوت شوند به میان نیامده و در وهله بعد، در خصوص نحوه دعوت به مصاحبه تناقضاتی وجود دارد، به طوری که هم سخن از رتبه و هم نمره تراز شده است:
«نتایج اولیه به صورت چند برابر ظرفیت پذیرش در هر کدرشته امتحانی و براساس نمره کل حاصل از میانگین وزنی نمرات خام ترازشده با توجه به ضرایب دروس امتحانی (زبان عمومی با ضریب ۱، استعداد تحصیلی با ضریب ۱ و دروس اختصاصی «استاندارد همتراز» با ضریب ۴) و رتبه آنان با توجه به سهمیه و کدرشته امتحانی که داوطلب در آزمون آن شرکت نموده است، اعلام خواهد شد.
تبصرہ ۲: داوطلبانی که نسبت به انتخاب رشته اقدام مینمایند با توجه به نمره کل اکتسابی، کدرشتهمحلهای انتخابی و حدنصاب تعیینشده توسط مؤسسات و سایر ضوابط، برای مرحله مصاحبه و بررسی سوابق علمی و پژوهشی (مرحله دوم آزمون) معرفی خواهند شد. بدیهی است فردی که مجاز به انتخاب رشته شده باشد در صورت عدم دارا بودن حدنصاب نمره لازم که توسط مؤسسات تعیین میشود، برای مرحله مصاحبه و بررسی سوابق علمی و پژوهشی (مرحله دوم آزمون) معرفی نخواهد شد.»
متأسفانه پیگیری در خصوص کسب اطلاعات دقیق در مورد شیوه دعوت به مصاحبه آزمون دکتری ۹۶ از سازمان سنجش، نتیجه چندانی دربرنداشته است و سنجش تنها کسب اطلاع از نحوه دعوت به مصاحبه را به دفترچه انتخاب رشته ارجاع میدهد. با این حال همچنان پیگیریها ادامه دارد و امیدواریم هر چه سریعتر بتوانیم اطلاعات دقیقتری در این خصوص در اختیار داوطلبان عزیز بگذاریم.