به نظر میرسد طرح پرداخت یارانه دستمزد در اشتغالزایی دانشآموختگان دانشگاهی مؤثر بوده است. نشانه این مسأله را میتوان در کاهش میزان نرخ بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی در بهار سال ۱۴۰۱ و ایجاد بیش از ۲۱هزار شغل در استانهایی که مشمول این طرح بودهاند، دید.
به گزارش بازارکار به نقل از روزنامه ایران؛ از آنجا که طرح پرداخت یارانه دستمزد فقط در استانهای کمبرخوردار و محروم برای اشتغالزایی دانشآموختگان دانشگاهی اجرایی میشود، بنا بر گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری در بهار سال ۱۴۰۱ در این استانها کاهشی بوده است.
بررسیها نشان میدهد ۳۳هزار و ۱۷۴دانشآموخته دانشگاهی در این استانها شاغل شدهاند و با وجود آنکه میزان افزایش دستمزد در سالجاری به طور بیسابقهای از سوی دولت تعیین شد، میزان اشتغالزایی نیز به همان نسبت افزایشی شد و در چهار ماهه امسال بیش از ۲۱هزار دانشآموخته دانشگاهی در این استانها مشغول به کار شدهاند. این موضوع بیانگر آن است که افزایش نرخ دستمزد یا به عبارتی اصلاح نظام دستمزدی بر خلاف گفتههای منتقدان تأثیر مثبتی بر اشتغالزایی داشته است.
جزئیات اشتغالزایی
بررسی بازخورد اقتصادی طرح پرداخت یارانه دستمزد در استانهای منتخب (بوشهر، خراسانجنوبی، خوزستان، سیستانوبلوچستان، کرمانشاه، آذربایجانغربی، کردستان، کهگیلویهوبویراحمد، هرمزگان، اردبیل، ایلام، چهارمحالوبختیاری، خراسانشمالی، گلستان و مازندران ) نشان میدهد بنگاههای بالای ۵۰نفر کارکن در بخش صنعت و همچنین بنگاههای ۱۰ تا ۴۹نفر کارکن فعال در بخش خدمات دارای بیشترین ظرفیت جذب نیرو بودهاند. همچنین تعداد ۴۶۲نفر از شغلاولیهای جذب شده نیز سرپرست خانوار بودهاند که ۱۸درصد از شاغلان شغلاولی را به خود اختصاص میدهند.
براساس گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری در نیمی از این استانها کاهشی بوده است. آذربایجانغربی از ۱۰.۲ به ۷.۴درصد، اردبیل از ۸.۹ به ۸.۲درصد، البرز از ۱۰.۶ به ۹.۵درصد، ایلام از ۸.۵ به ۸.۱درصد، بوشهر از ۷.۸ به ۷.۴درصد، چهارمحالوبختیاری از ۱۳.۴ به ۱۰.۶درصد و هرمزگان از ۱۶.۶ به ۱۵.۳درصد استانهای شامل این طرح هستند که میزان نرخ بیکاری آنها با کاهش مواجه بوده است.
یارانه دستمزد چیست؟
در این طرح اگر کارفرمایی نیروی کار شغلاولی را جذب بنگاه خود کند، از یارانه ۳۰درصدی برخوردار میشود. دولت به مدت یک سال ۳۰درصد حداقل مزد سالانه را به کارفرما پرداخت میکند تا کارفرما در مناطق محروم و کمبرخوردار نیروی کار جدید را استخدام کند. با توجه به افزایش ۵۷درصدی دستمزد در سالجاری، دولت مبلغی در حدود یک میلیون و ۴۰۰هزار تومان بهعنوان یارانه دستمزد به کارفرمایان پرداخت میکند. هر کارفرما هم به اندازه ۵۰درصد نیروهای بیمه شده فعلیاش میتواند جذب نیرو در قالب این طرح داشته باشد.
بر اساس طرح یارانه دستمزد، افراد جذب شده باید بین ۲۰ تا ۳۵سال داشته و فاقد سابقه بیمهپردازی برای مدت سه ماه یا بیشتر باشند. البته برای زنان سرپرست خانوار بیکار متقاضی شغلاولی، رعایت شرط سنی الزامی نیست. طرح پرداخت یارانه دستمزد با هدف تحرکبخشی به ایجاد اشتغال در بنگاههای خرد، کوچک و متوسط و همچنین زمینهسازی برای اشتغال دانشآموختگان مقاطع تحصیلی دیپلم و بالاتر، ارتقای مهارت و کسب تجربه توسط جویندگان کار بخصوص گروه شغلاولیها از طریق تعامل با نیروهای متخصص و با تجربه، انتقال یافتههای جدید دانش و فناوری به بنگاه اقتصادی با ورود نیروی جوان و ارتقای سطح تولید و سرمایهگذاری در بخشهای تعاونی و خصوصی تحتعنوان یکی از سیاستهای فعال بازار کار تدوین شده است. منابع این طرح از محل منابع پیشبینی شده اشتغال در قانون بودجه سنواتی، کمکهای مردمی و منابع ناشی از اجرای هدفمندی یارانهها تأمین میشود.
جزئیات اشتغالزایی در قالب طرح یارانه دستمزد
از طرفی میزان استقبال از طرح یارانه دستمزد نسبت به سال گذشته از سوی دانشآموختگان و کارفرمایان بیشتر شده است، بهطوری که در سال ۱۴۰۰، ۱۱هزار و ۵۷۷فرصت شغلی ایجاد شد و میزان استقبال کارفرمایان نیز یکهزار و ۸۵۱نفر بود، اما اکنون تعداد دانشآموختگانی که در سامانه مذکور برای یافتن شغل ثبتنام کردهاند تا پایان تیرماه به ۳۸هزار و ۹۸۰نفر رسیده و در مجموع در این مدت نیز ۳۳هزار و ۱۷۴فرصت شغلی ایجاد شده است.
بهعبارتی در چهار ماهه اول امسال ۲۱هزار و ۵۹۷دانشآموخته دانشگاهی در این استانها مشغول به کار شدهاند و میزان استقبال کارفرمایان نیز با افزایش ۴هزار و ۹۵۶کارفرما به ۶هزار و ۸۰۷کارفرما رسیده است. یعنی ۶هزار و ۸۰۷بنگاه اقتصادی متقاضی نیروی کار دانشآموخته دانشگاهی شدهاند، اما نکته جالب آنکه میزان استقبال دانشآموختگان نیز با افزایش مواجه شده و به ۳۸هزار و ۹۸۰نفر رسیده است.
جزئیات کاهش نرخ بیکاری دانشآموختگان دانشگاهی بر اساس گزارش مرکز آمار
بررسی مرکز آمار حاکی از آن است که در بهار ۱۴۰۱ سهم جمعیت بیکار فارغالتحصیل آموزشعالی از کل بیکاران ۳۹.۷ درصد بوده است. بررسی تغییرات این شاخص نشان میدهد نسبت به فصل مشابه سال قبل ۰.۶درصد کاهش یافته است.
مطابق گزارشهای مرکز آمار ایران، بررسی نرخ بیکاری افراد ١٥ساله و بیشتر بیانگر آن است که ٩.٢درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار) بیکار بودهاند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ۱۴۰۰) ۰,۴درصد افزایش یافته است.
در بهار ۱۴۰۱ به میزان ۴۰,۹درصد جمعیت ١٥ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بودهاند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفتهاند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ۱۴۰۰) ۰.۵درصد کاهش یافته است.
جمعیت شاغلین ١٥ساله و بیشتر در این فصل ٢٣میلیون و ٥٧٨هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ٩٨هزار نفر کاهش داشته است. بررسی اشتغال در بخشهای عمده اقتصادی نشان میدهد در بهار ۱۴۰۱ بخش خدمات با ٥١.٢درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخشهای صنعت با ٣٢.٧درصد و کشاورزی با ۱۶درصد قرار دارند. نکته قابل توجه کاهش سهم جمعیت بیکار فارغالتحصیل نسبت به مدت مشابه سال قبل است. در بهار۱۴۰۱ سهم جمعیت بیکار فارغالتحصیل آموزشعالی از کل بیکاران ۳۹,۷درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص بیانگر آن است که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۰.۶درصد کاهش یافته است.
همچنین در بهار ۱۴۰۱ سهم جمعیت فارغالتحصیل آموزشعالی از کل شاغلان ۲۶,۶درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص نشان میدهد نسبت به فصل مشابه سال قبل ۱.۳درصد افزایش داشته است.