مهمانی ثلث‌نویسان از موزه امام علی (ع) تا حرم امام ‌رضا (ع)

دسته ها: اخبار

هنرمندانی از ایران، ترکیه، عراق، امارات و سوریه گرد هم آمده بودند تا با برگزاری چند کارگاه و برپایی نمایشگاهی از آثارشان با یکدیگر تبادلات فرهنگی داشته باشند.

افتتاحیه این نمایشگاه چهارشنبه هفته گذشته با حضور خوشنویسان مطرح کشورمان و همچنین هنرمندان مهمان از دیگر کشورها در موزه امام علی(ع) برگزار شد. در بخش نمایشگاهی علاوه بر آثار هنرمندان شرکت کننده، شاهد نمایش آثاری از هنرمندان فقید آیت الله سیدمرتضی نجومی، حبیب الله فضائلی، شیخ احمد نجفی زنجانی و محمدرضا قنبری بودیم.

مهجوریت خط ثلث در ایران

ایرج نعیمایی، دبیری نمایشگاه ثلث نویسان معاصر جهان اسلام را برعهده داشت. او در این باره می گوید: خط ثلث و نسخ از خطوط اصلی جهان اسلام مهجور واقع شده اند و با برپایی این نمایشگاه تلاش کردیم توجه هنرمندن را به این خطوط جلب کنیم.

او می افزاید: خط ثلث و نسخ جزو خطوط اصلی اسلامی هستند و کاربرد بسیاری در جوامع اسلامی و غیراسلامی دارند که متاسفانه امروزه مهجور واقع شده اند. این نمایشگاه با هدف جلب توجه بیشتر به خط ثلث برپا شده است.

ثلث نویسان توجه عمده ای به آیات قرآن و احادیث دارند، این موضوع در نمایشگاه ثلث نویسان معاصر جهان اسلام هم قابل مشاهده است. دبیر نمایشگاه در این باره توضیح می دهد: آیات قرآن کریم و احادیث ائمه اطهار(ع) و محبت اهل بیت موضوع اصلی این نمایشگاه است و می توانم بگویم در نخستین نمایشگاه ثلث نویسان معاصر جهان اسلام، 90 درصد قابلیت های خط ثلث کشور تجلی پیدا کرده است.

نعیمایی، پیوند میان هنر خوشنویسی و هنر تابلوفرش بافی را از دیگر اهداف برپایی نخستین نمایشگاه ثلث نویسان معاصر جهان اسلام دانست و افزود: بهترین آثار حاضر در نمایشگاه در قالب طرح هایی برای تابلوفرش در اختیار هنرمندان و بافندگان تابلوفرش ها قرار می گیرد.

این هنرمند خوشنویس با اشاره به ویژگی های خط ثلث گفت: خط ثلث تنها خطی است که در جهان اسلام بر یک اسلوب و قانون استوار است.

اساس برگزاری این جشنواره، پیوند میان خوشنویسی و هنر تابلوفرش بافی است و چنانچه اعلام شده ، بهترین آثار حاضر در نمایشگاه در قالب طرح هایی برای تابلوفرش در اختیار هنرمندان و بافندگان تابلوفرش قرار می گیرد.

نعیمایی قابلیت نمایشی و ترکیب پذیری را از دیگر ویژگی های خط ثلث دانسته و اظهار می کند: در آینده ای نزدیک، نمایشگاه آثاری از خط نسخ و خطوط دیگر به نمایش گذاشته خواهد شد.

نعیمایی با اشاره به استقبال هنرمندان کشورهای اسلامی از برپایی نخستین نمایشگاه ثلث نویسان معاصر جهان اسلام تاکید می کند: این هنرمندان علاقه مندند ارتباطات بین هنرمندان کشورهای اسلامی افزایش یابد.

تفاوت میان آثار هنرمندان ایرانی و دیگر کشورها

قدم زدن در فضای نمایش آثار بیش از هر چیز یک تفاوت عمده را در برابر مخاطب قرار می دهد؛ تفاوت میان سطح کار ثلث نویسان دیگر کشورها و ثلث نویسان ایرانی. زاویه بندی ها و ترکیب ها فوق العاده بکر و زیباست. نگاه به مضامین نشان می دهد ایرانی ها بیشتر از هنرمندان دیگر کشورها در وصف حضرت علی (ع) نوشته اند و این موضوع نشانه علاقه درونی و وافر آنها به ایشان است. هنرمندان دیگر کشورها بخصوص ترکیه بیشتر به آیات قرآن توجه داشته و ترکیب های بدیع و زیبایی را در این عرصه ایجاد کرده اند.

ایرانی ها، استاد مسلم نستعلیق

استاد الحسانی، رئیس انجمن خوشنویسان نجف یکی از هنرمندان حاضر در این برنامه است. الحسانی درباره برتری آثار ثلث نویسان دیگر کشورها نسبت به ایرانی ها این گونه توضیح می دهد: در عرصه ثلث نویسی هنرمندان دیگر کشورها از ایرانی ها بهتر هستند، اما نمی توان این نکته را هم فراموش کرد که ایرانی ها استاد مسلم خط نستعلیق و در نوشتن این خط واقعا بی نظیر هستند. او می گوید: بنا به درخواست و دعوتی که از سوی سازمان فرهنگی، هنری شهرداری شهر تهران داشتم همراه با چهار هنرمند عراقی به ایران آمدیم و همچنین آثار دو هنرمند دیگر را هم همراه خود به نمایشگاه آوردیم و در کل 38 اثر از هنرمندان کشور عراقی در نمایشگاه داریم.

رئیس انجمن خوشنویسان نجف در پایان سخنانش گردهمایی ثلث نویسان جهان اسلام در تهران را اتفاقی قابل تامل دانست و گفت: برگزاری چنین برنامه هایی برای گردهمایی هنرمندان مسلمان می تواند اتفاقات بسیار خوبی را در هنر خوشنویسی کشورهای اسلامی رقم بزند و امیدوارم این اتفاق ادامه داشته باشد. ثلث نویسان خارجی و هنرمندان ایرانی پس از این که چهارشنبه شب موزه را ترک می کنند، صبح فردا دوباره بازمی گردند تا به برگزاری برنامه های دیگری هم بپردازند، چرا که ثلث نویسان معاصر جهان اسلام تنها در قالب یک نمایشگاه برای ارائه آثار برگزار نشده و بخش های دیگری هم دارد. سالن اجتماعات موزه امام علی(ع) مملو از هنرمندانی است که آمده اند تا در کارگاه هنرمند خوشنویس ترکیه سید احمد دپلر شرکت کنند. جوانی سی ساله روی سن نشسته و در حال آماده کردن کاغذ و مرکب است. منتظر هستم تا وسایل کار را برای استادش فراهم و صحنه را ترک کند.

چند دقیقه ای که می گذرد، برنامه شروع می شود و همان جوان شروع به نوشتن و توضیح دادن می کند و مترجم هم صحبت هایش را برای حاضران ترجمه می کند. واقعا متعجب می شوم از این که این جوان کم سن و سال همان کسی است که زیبایی آثارش در نمایشگاه ثلث نویسان معاصر جهان اسلام همه را به تحسین واداشته است. او روی یک کاغذ سیاه رنگ با مرکب سیاه ترکیب مورد نظرش را ایجاد می کند و با رنگ طلایی روی همان ترکیب دوباره می نویسد و توضیحات لازم را درباره کارش به هنرمندان حاضر ارائه می کند.

سیداحمد و سیدعبدالرحمان دپلر دو برادر خوشنویس هستند که به رغم سن و سال کمی که دارند آثار بسیار زیبایی را خلق کرده و به نمایش گذاشته اند.

موفقیت ربطی به سن و سال ندارد

پس از برگزاری کارگاه ماجرا را برای سیداحمد دپلر تعریف می کنم. او می خندد و می گوید: من شاگردی دارم که از من بزرگ تر است. وقتی در آتلیه ام مشغول کار هستم هر کس می آید ایشان را با من اشتباه می گیرد و هیچ کس نمی تواند تصور کند من به عنوان یک جوان سی و یک ساله همان کسی باشم که آثارش را دیده اند و دوست دارند.

او ادامه می دهد: این درست است که هر قدر سن هنرمند بیشتر شود تجربه اش هم بیشتر می شود اما به نظر من موفقیت ارتباط چندانی با سن و سال ندارد. یک نفر می تواند در سنین خیلی پایین هم هنرمند مشهور و موفقی شود به شرط آن که تمام وقت و توان خود را برای ارتقای هنرش به کار بگیرد.

در ادامه روز جمعه هم کارگاه عملی خوشنویسی با حضور هنرمندان ایرانی و غیرایرانی برگزار شد تا بتوانند تجاربشان را به یکدیگر انتقال دهند. بازدید از آثار و بحث و گفت وگو درباره آنها هم از دیگر اتفاقات خوشایند این برنامه بود که با حضور هنرمندان دو کشور انجام شد.

هرچند هنرمندان مهمان بعد از سفر زیارتی به مشهد مقدس حالا از ایران رفته اند، اما برگزاری چنین برنامه هایی می تواند تجربه هایی ارزنده باشد که بر ارتقای هنر کشورمان هم تاثیر بگذارد. حضور استادان موفق خوشنویسی در شاخه هایی از این هنر که هنرمندان دیگر کشورها به نسبت در آن موفق تر از ما هستند، می تواند فضا را برای رشد هنرمندان جوان کشور فراهم کند.

زینب مرتضایی فرد / گروه فرهنگ و هنر

اخبار